Vierkant staat

Ik kijk vanmorgen om 08.00 uur op de webcam en zie dat de eerste paal van het vierkant al staat. De vier mannen van zagerij de Lintumsmolen zijn al om 04.45 uur uit Winterswijk vertrokken en even na 07.00 uur zijn ze al aan de gang. Robbert Spil van aannemer Verbart is de hijsmeester. Ik ben om 9.15 uur op de bouw en zie in rap tempo de losse balken van het vierkant opgehesen worden. Nauwkeurig wordt vlak voor het hijsen de juiste positie in de stroppen bepaald. De zwaarste delen, de 30 x 30 cm vierkantspalen, wegen 600 kg. Alle delen moeten in precies de juiste positie hangen om goed in de passing van de vierkantspalen te komen.
Even nadat ik er ben wordt er koffie gedronken en genieten de mannen van mijn meegenomen koeken. Lange pauzes zijn uit den boze. Het team van vier man is goed op elkaar ingespeeld en de legpuzzel wordt rustig maar effectief in elkaar gezet. Alle delen hebben een nummer, 1 t/m 4, die moeten corresponderen. Het gereedschap is simpel, een houten hamer en een grotere variant daarvan. Alle delen worden handmatig in elkaar geschoven. Als de passing OK is, dan wordt er een eikenhouten pin ingeslagen. Een weg terug is er meestal niet, zit de passing niet perfect en is de pin vastgeslagen, dan moet er meestal geboord worden om opnieuw te beginnen. Dat blijkt maar één keer nodig. Het uitboren van een pin is heel zwaar werk. De zware boormachine is nauwelijks in bedwang te houden als de boor vastloopt.
Wil een deel niet makkelijk in de passingen, dan hebben de mannen wel een heel areaal aan trucks. Zo stond een van de bovenste balken iets bol. Dan passen de schoren niet goed. Met een brede hijsband met spanmechanisme trekken ze de balk omlaag en de schoren glijden er nu wel goed in. De pinnen worden vastgeslagen en de balk blijft mooi vlak.
Marian komt om half 12 samen met zus Anneke op de bouw. Ze zijn onder de indruk.
Het vierkant wordt vanaf twee hoogten samengebouwd. Het uitzicht vanaf de bovenste steigerbeplanking, is ronduit prachtig. Ik sta er op 7 meter hoogte en kijk al over het dorpje en de Westwouder polder uit.
Het werk vordert snel en al om 15.30 uur moeten alleen de raveelbalken, ze verbinden het vierkant met de zijmuren, nog worden ingehesen.
Op een aantal plaatsen zijn blauwzwarte vlekken te zien, inwaterplekken. Gerbert Oonk gaat naar Alkmaar om ontweringswater te halen. Hij verdwaalt verschrikkelijk en onder hoongelach van zijn collega's komt ie na 1,5 uur pas weer terug. De blauwe vlekken verdwijnen als sneeuw voor de zon. Het ziet er nu mooi strak uit.
Om kwart over vier is het karwei geklaard en de bouwers vertrekken naar Noord-Beemster om nog even naar hun grote project van de familie Sakkers te kijken. Daarna rijden ze door naar Winterswijk.
De Woudenaren, verschillende bewoners komen langs, zijn tevreden over het mooie degelijke werk dat er geleverd is. Dolf Groen, de vogelkenner van het eiland, klimt de twee trappen op naar de bovenste verdieping en keurt de locatie goed voor vogelwaarneming.Thomas komt op de bouw en is tevreden over de bouw van het vierkant. Hij heeft vandaag gevist en een groot aantal snoekbaarzen gevangen.
Om zes uur ga ik naar huis. Bij de auto gekomen blijkt de achterbumper te zijn aangereden en beschadigd. Helaas heeft de dader geen briefje onder mijn ruitenwisser gestopt. Niet aardig.
Wil je een uitgebreide fotoserie bekijken? Ga dan naar http://tinyurl.com/ytdw8h

Warmtepomp en kraan op de bouw

Vanmiddag rij ik naar Ruiter en De Lange in Wervershoof. Ruiter en De Lange is een van de mogelijke installateurs van de warmtepomp. Marco Grent ontvangt me en legt enthousiast de mogelijkheden uit. Zijn bedrijf heeft een voorkeur voor de producten van het merk Stiebel Eltron. Warmtepomp en 170 liter warm water zijn fraai gecombineerd in één unit. Er zullen zeker 9 bronnen moeten worden geboord tot een diepte van 50 meter. De onderlinge afstand van de bronnen zal rond de 5 meter bedragen. Dit is nodig om de aardwarmte tot in lengte van jaren stabiel aan te voeren naar de bronpijpen. Marco zal een uitgewerkte offerte sturen.
Op de terugweg rij ik even langs De Woude. Al vanaf de vaste wal zie ik een grote kraan op het werk staan. Robbert Spil, de uitvoerder, is bezig om een grote partij hout voor het bouwen van de eerste verdieping te lossen en direct op de juiste plaats te hijsen. Robbert is blij met de kraan, het maakt veel werk een stuk makkelijker en vooral lichter.
De steiger van waaraf het vierkant zal worden gebouwd is deels al gebouwd. Ik maak een aantal foto's voor een panorama, ik krijg de smaak daarvan aardig te pakken.
Ik maak kennis met Koen Schoon. Koen is bezig een huis te bouwen vlak bij de dijk. Koen is lid van de wegcommissie en maakte zich boos om de toch weer te zware vrachtauto van 14,5 ton die vanmorgen de kraan heeft gebracht. Ik kan er uiteraard niks aan doen, maar zal wel de aannemer nogmaals op het hart drukken dit te voorkomen.

Vierkant komt deze week, keuken definitief

Komende week komt het veelbesproken vierkant op de bouw. Als alles goed gaat wordt woensdag de steiger gebouwd en wordt donderdag een begin gemaakt met de opbouw van het vierkant. Donderdag heb ik vrij genomen, ik wil dit graag uitgebreid fotograferen.

De keuze van de keuken is gevallen op het merk Valcucine, een Italiaans top design. De uitvoering van de fronten wordt een combinatie van robijnrood en grijs glas. De uitrusting is zeg maar ....compleet. Zo komt er een quooker, een kraan waar 110 graden water uitkomt, een hoge druk stoom oven en een aparte koffie hoek met ingebouwde Espresso machine. Het is allemaal wel heel modern. Voor puristen, die verwachten een klassieke landhuiskeuken, waarschijnlijk een schok als ze het zouden zien. Wij denken dat het contrast tussen enerzijds klassieke bouw van de stolp, gecombineerd met een moderne inrichting, heel mooi is.
In de bijkeuken komen naast elkaar een vriezer, klimaatkast en wijnkast.

Voorjaarschocola

Vandaag een vrije dag om een aantal leveranciers te bezoeken. Eerst even langs De Woude om wat lentechocolade af te geven aan de bouwers. We treffen William en vader Kees Offeringa in de keet. William vertelt dat al volgende week de kraan komt en mogelijk ook al het vierkant. William helpt zijn vader met het opbouwen van een steiger om het metselwerk op grotere hoogte te kunnen voortzetten.
Daarna gaan we naar Volendam om een kroonluchter te bekijken. Deze zou in de vide kunnen komen te hangen. Vervolgens naar Heerhugowaard om bij Rodako naar binnendeuren en beslag te kijken. We gaan voor de badkamer even langs Tuijps en naar Bakkum en Krook. Van de laatste twee bedrijven worden we niet enthousiast.
Wel enthousiast worden we van Peperkamp in Alkmaar. Het sanitair ziet er klasse uit. Als laatste gaan we nog even naar Mizee waar we een offerte vragen voor een Belgisch hardstenen vloer.
Al met al een productief dagje.

Hoge School metselen

Vanmiddag ga ik even naar De Woude. Vader Offeringa is met het koude weer aan het metselen. Als ik aankom zie ik hem niet, maar even later komt ie uit de schaftkeet. Tijdens het werk maken we een praatje. Hij is nu aan de oostelijke muur bezig. Hij vertelt dat ie tijdens het zachte weer van de vorige week de noordelijke muur heeft opgetrokken zodat ie met het slechtere weer in de luwte staat, slim.
Offeringa brengt elke 40 cm aan weerszijden van het kozijn een anker aan, op de foto te zien, om metselwerk en kozijn onverbrekelijk aan te elkaar te verbinden. De loodslabben zijn nu aangebracht. Ik zie dat van iedere steen die tegen het kozijn wordt geplaatst aan de binnenzijde van de spouw een hoek wordt afgeslagen. Vervolgens wordt de ontstane ruimte met specie gevuld. Vader Offeringa legt uit dat ie dat doet om een luchtdichte passing tussen kozijn en de stenen te krijgen. Offeringa vertelt dat dat in de gewone bouw allang verleden tijd is, maar voor een optimale kierdichtheid wel heel zinvol is. Dit is de Hoge School van het metselen.
Ik maak weer een serie foto's voor een panorama. Heel leuk om te zien dat vader Offeringa er nu twee keer opstaat.

Metselen vordert snel

Vanmiddag fiets ik met schitterend weer naar De Woude. De pontbazin vraagt wanneer het vierkant komt. De bouw van de stolp begint blijkbaar te leven onder de bewoners van De Woude. Pa Offeringa rijdt net weg van de bouwplaats. Hij stopt even en we praten wat. Hij is nu bezig met het opmetselen van de noordelijke buitenmuur. De muren aan de westzijde zijn al aardig op hoogte. Ik klim op een grote hoop zand en maak een serie foto's voor een panorama. Voor het eerst maak ik alle opnamen in staand formaat. Ik hoop daarmee meer voorgrond en ruimte bovenin beeld te krijgen. Oordeel zelf.

Gemeente en bladlood

Ik ben niet gerust op het niet aanbrengen van bladlood onder de kozijnen. Ik bel William en leg het hem voor. William zegt dat er niet altijd bladlood wordt verwerkt, vaak wel een kunststof folie. Ik bied hem aan de meerkosten te vergoeden. Ik snap dat het niet makkelijk is om zonder afbreken van het metselwerk het bladlood alsnog aan te brengen. William laat dit dan ook ietwat in het midden. Dat ie de zaak serieus neemt blijkt later.
De gemeente is nog niet op de hoogte van het verdwijnen van de dakkapellen. Daarom vanmiddag met de nieuwe tekeningen naar Tom Koning en Henk Hendriks. Zij vinden het heel mooi, maar er hoeven geen wijzigingen ter inzage gelegd worden. Ook hoeven ze geen nieuwe tekeningen.
Vanmiddag ga ik naar De Woude om te overleggen met Jaap Koeman over de mogelijkheden om voor de bewoners steigertjes en een zwemplateau te realiseren. Ook Jaap vind de stolp erop vooruitgaan zonder de dakkapellen.
Terug op de bouw zijn John en Johan druk bezig met het isoleren van de noordzijde van de boerderij. Ze genieten van het prachtige weer en gaan - volgens de webcam - pas na half zeven naar huis.
Ik praat even met pa - Kees - Offeringa. Ik had al gezien dat de staande rollen onder de kozijnen aan de voorzijde waren weggehakt, uiteraard in opdracht van William. Pa is wat korzelig en zegt:'laten we er niet al te lang over praten'. Daarmee is de kous af. Ik maak hem, ook andere mensen was dat opgevallen, complimenten voor het mooie metselwerk. Dat vrolijkt hem wat op. Hij vertelt dat ie al 55 jaar metselt en als 14-jarig jochie al aan een metselwedstrijd in Rotterdam meedeed. Ik ben blij met het vakmanschap van pa Offeringa.

Verwarming en koeling

In het project is een HR CV ketel met 150 liter boiler voorzien, aangesloten op normale radiatoren. Bij een inhoud van de stolp van ruim 1000 m3 zal het gasverbruik normaal rond de 5000 m3 per jaar bedragen. De verbeterde isolatie zal het verbruik met 20% verminderen, maar altijd nog 4000 m3 bedragen. Zijn er alternatieven? Een uitgebreide zoektocht op het internet leert dat de nu in ontwikkeling zijnde 'thuiscentrale' een oplossing kan zijn. Deze thuiscentrale is een HR CV ketel met een kleine ingebouwde elektriciteitscentrale. Deze generator levert 80% van de elektriciteit die een gezin nodig heeft. Is er stroom over, dan kan dit worden terug geleverd aan het net. Mooi.... maar pas in 2008 leverbaar.
Het ontwikkelen van de thuiscentrale is een initiatief van o.m. de GasUnie, onze nationale gasproducent. Is dat niet enigermate verdacht? Ik ben van mening dat dit met een volmondig ja moet worden beantwoord. De overheid krijgt een groot deel van de aardgasbaten in de schatkist. Het stimuleren van initiatieven om het gasverbruik extreem te verminderen, bijv. door het financieel steunen van een grootschalige invoer van warmtepompen, snijdt 'vadertje staat' kennelijk teveel in eigen vlees.
Het is namelijk helemaal niet nodig om gas te verbranden voor het verwarmen van je huis. Al vele jaren is de zogenaamde 'warmtepomp' een uitstekend alternatief. Een warmtepomp is een systeem dat de warmte in de lucht, het water of de bodem gebruikt voor verwarming en bereiding van warm water. Het werkt als een omgekeerde koelkast. Het principe wordt in bijgaande tekeningen toegelicht. Het systeem dat wij zullen kiezen zal bestaan uit een aantal bronpijpen die tot 20 meter in de grond worden gedrukt of geboord. Het wordt in ieder geval een gesloten systeem, er zal geen oppompen en terugpompen van grondwater plaatsvinden. Een dergelijk open systeem, mevrouw Jorritsma weet daar nu alles van, behoeft een vergunning van de provincie. Hoewel het rendement erg hoog is, in de zomer wordt warmte ondergronds opgeslagen, in de winter kan die weer worden benut, kiezen wij voor het gesloten vergunningvrije systeem. Het open systeem is in staat om bij een verbruik van 1 KW, 5 KW warmte te winnen. Het gesloten systeem levert een winst van 4 KW per verbruikte KW. Dit is een rendement van 400%, heel wat beter dan de 94% die de beste HR CV ketel kan halen.
De warmtepomp zal in de garage worden geïnstalleerd. Dit is een ideale plek omdat de ruimten waarin het verbruik van warm water plaats vindt direct daaraan grenzen. Het ruimtebeslag van 2 m2 voor de warmtepomp en het boilervat is daar geen probleem.
De geologische omstandigheden van De Woude zijn niet ideaal door de veenachtige structuur van de ondergrond. Er zal dus vrij diep moeten worden geboord.
Het financiële plaatje is nog een lastige opgave. Een simpel rekensommetje leert dat 4000 m3 gas nu 2400 euro kost. Het stroomverbruik - de warmtepomp gebruikt krachtstroom - zal ongeveer 960 euro per jaar meer kosten. De meerkosten van de warmtepomp bedragen 10 tot 15 duizend euro t.o.v. een HR CV ketel systeem. Dat levert een 'terugverdientijd' op van zo'n 10 jaar. Dit is eigenlijk te lang, in de grote warmtepompsystemen voor bijv. kassen en ziekenhuizen, wordt gerekend met een terugverdientijd van 3 tot 7 jaar.
Eén van de grote voordelen van een warmtepomp heb ik nog niet belicht. Behalve een mooie gelijkmatige temperatuur, kan dezelfde installatie ook koelen. Afhankelijk van de uitvoering kan de installatie de temperatuur in huis tussen 4 en 8 graden Celsius omlaag brengen. Simpelweg door in de zomer koud water door de slangen van de vloerverwarming te laten stromen.
Ik denk dat we er van mogen uitgaan dat de gasprijs zal stijgen, schaars goed wordt immers altijd duurder. Ook denk ik dat de elektriciteitscentrale die onderdeel is van de thuiscentrale los leverbaar zal worden. Dan zal het vrij hoge stroomverbruik van de warmtepomp ook nog eens voordelig kunnen worden opgewekt. De gebruikelijke verliezen die optreden in het traject van centrale naar verbruiker bedragen ruim 50% en kunnen worden vermeden door zelf de stroom op te wekken. Per saldo zal wel een klein beetje gas worden verbruikt, wij koken ook op gas, maar er ontstaat dan de meest energiezuinige situatie.

Nieuwe tekeningen

Vanmorgen stuurt Rick van aannemer Verbart de tekeningen zonder de dakkapellen. Het ziet er schitterend uit. Marian en ik rijden naar De Woude om de vorderingen van deze week te bekijken. Het gaat nu heel hard. Thomas en Marian staan bij het immense kozijn en kijken naar 'buiten' over het Dampie. Als straks de beide 3 meter hoge en 1,50 meter brede glazen deuren er in zitten zal het een imposant gezicht zijn.
Ik klim op een stapel stenen en maak een serie foto's voor een panorama. Dit lukt heel aardig. Ik kan nog net over de bovenzijde van het metselwerk van de voorgevel kijken.
Thomas merkt op dat er geen loodslabje is gebruikt tussen het kozijn en de staande rollaag. Dat moeten we even met Offeringa opnemen.

Knagend dilemma voorbij......geen dakkapellen

Een drukke week op en voor de bouw. Maandagochtend praat ik met Tom Koning van de gemeente. De gevelwijziging van 4 naar 3 ramen is uiteraard niet vanzelfsprekend. Tijdens het gesprek, ook inspecteur Henk Hendriks is daarbij, blijkt dat Tom en Henk het eens zijn met de wijziging. Het hoeft niet langs de welstand. Waarom dan niet? Heel simpel. De welstandscommissie heeft het bouwplan eerder afgekeurd omdat zij de dakkapellen niet passend vinden op een stolpboerderij. Omdat de ontwikkelaar Tol van Aart twee gezinnen in de stolp wilde huisvesten, heeft deze heel sterk aangedrongen op het mogen plaatsen van grote dakkapellen. Het college van B & W is daar gevoelig voor gebleken en heeft de dakkapellen geaccepteerd. De welstandscommissie is hiermee gepasseerd en eventuele wijzigingen worden niet meer aan hen voorgelegd, zij zouden ze toch afkeuren.
Maar.....heeft de welstandscommissie eigenlijk wel ongelijk? Die vraag houdt mij al vanaf de start van het project intensief bezig. Nu de stolp in aanzien, constructie en vierkant, steeds origineler wordt, worden de dakkapellen mij steeds meer een doorn in het oog. Daarom 'sloop' ik in de laatste vooraanzichttekening van de stolp de dakkapellen eraf en ...... ben ervan overtuigd dat de dakkapellen er niet op moeten komen.
Hoe vertel ik het Marian en vooral hoe vertel ik het de bouwers? Marian is snel overtuigd, als ik het mooier vind, heeft zij geen probleem. Zij waarschuwt me wel dat de aannemers wel stapelgek van me zullen worden. Ze stelt in ieder geval voor wijzigingen van deze aard en omvang niet weer te ondernemen.
Vanmiddag ga ik met Thomas naar Verbart in Oterleek. Ik heb wat 'verzachtende omstandigheden', een paar flesjes wijn, meegenomen.
Rob Verbart en Rick Kuiper vinden de wijzigingen OK, maar maken me tevens duidelijk dat ze het nu wel genoeg vinden. Ze willen bouwen en niet urenlang bezig zijn met veranderingen. Rob, Rick, de boodschap is duidelijk.
Vervolgens zijn we nog anderhalf uur bezig om de lichttoetreding tot de kap te bepraten. We moeten dit uiteraard met Velux ramen doen. Het is best nog een gedoe om de zichtlijnen zo te realiseren dat zowel zittend als staand er geen belemmeringen zijn. Alle wijzigingen worden direct door Rick in AutoCad zichtbaar gemaakt, perfect.
Nu de dakkapellen eraf blijven is het zelfs mogelijk meer licht toe te laten tot de vide. Rick stuurt me de nieuwe tekeningen. Ik ga naar de gemeente om de welstandscommissie weer 'in ere te herstellen'.

Isoleren en metselen

Thomas schrijft vanmorgen:

Vanochtend nog wat foto's gemaakt. Johan en zijn maat werken zich het schompes met isoleren om "ouwe Offeringa" voor te blijven met metselen. De rollaag wordt al zichtbaar. Nog even en je kijkt tegen een echte gevel aan i.p.v. op een betonvloer....

Het isoleren is een hele klus. De 95 mm dikke polyurethaan platen isoleren voortreffelijk, maar het aanbrengen kost meer tijd. Het op maat snijden is meer werk, het moet echt goed passen, dan een Rockwooldeken op maat maken. Als een Rockwooldeken iets te groot is, laat ie zich wel wat vervormen. Polyurethaan is niet te vervormen. Ook moet iedere plaat door middel van 5 ankers worden bevestigd. Dat betekent dat er 1319 gaten moeten worden geboord.
De ruimte tussen de 3 ramen aan de voorzijde is opgemetseld met kalkzandsteenblokken. Dat had beter even kunnen wachten tot na maandag als ik het gesprek met Bouw- en Woningtoezicht heb gehad. Aan de andere kant is 4 ramen domweg teveel van het goede.

Cross country Winterswijk Gasselte

Vanmorgen een telefoontje met de heer Hendriks van de gemeente gevoerd over de wijziging van vier naar drie ramen. Hij zegt dat dit via de welstand moet. Mogelijk kan het wel meegenomen worden met de huidige wijzigingen die tot 22 maart ter inzage liggen. Maandag zal ik met zijn chef Tom Koning verder overleggen.
Om half tien zitten Marian en ik in de auto op weg naar de zagerij waar ons eikenhouten vierkant wordt gemaakt. Reden van het bezoek is onder meer te overleggen over de afmetingen van de vierkantspalen. Ze zijn deels al gezaagd in de afmeting 22 x 32 cm en dat lijkt ons niet goed.
Na flink wat fileleed rijden we om 12.50 uur het terrein van de Lintumsmolen in Woold nabij Winterswijk op. Gerbert Oonk komt ook net aanrijden en verwelkomt ons hartelijk. Het eerste dat ons opvalt is een flinke stapel gezaagde eiken balken. Die blijken voor onze stolp te zijn. Gerbert pakt het probleem van de afmetingen meteen maar bij de kop. Hij vindt het geen probleem en stelt direct voor de afmetingen van de vierkantspalen op 30 x 30 cm te brengen. De al gezaagde palen kunnen zonder meer dienen voor het dragen van de verdiepingsvloer. Wel zal de hoeveelheid hout een kubieke meter meer bedragen dan gepland. De meerprijs, dat woord valt bij het bouwen van een huis nogal eens :), is met 800 euro overzichtelijk.
Wij worden door Gerbert rondgeleid en maken kennis met de eigenaar van de zagerij. In de werkplaats wordt door enkele timmerlieden aan een gebint gewerkt. Best zwaar werk, ondanks dat er gebruik wordt gemaakt van machines en hijswerktuigen. Nadat een gebint is gemaakt, wordt het in elkaar gezet. De passing is heel kritisch en meerdere keren wordt de verbinding uit elkaar gehaald, met hamer en beitel wordt er wat materiaal weggehaald en weer samengesteld. Als de delen zuiver in elkaar passen en het volledig haaks is, wordt het gat geboord voor de pen en gat verbinding. Wij krijgen als aandenken een eikenhouten pen mee.
De zaaghal is 50 meter lang en met de imposante lintzaagmachine kan zonder meer tot 15 meter lengte worden gezaagd. Helaas wordt er nu niet gezaagd, de zaagbaas is met een kapotte motorzaag naar de reparateur.
Nu er nieuwe palen zullen worden gezaagd wijst Gerbert ons de boom aan waaruit één paal zal worden gezaagd. Op mijn vraag hoe oud de eik is, telt Gerbert de jaarringen en komt op een leeftijd van 80 jaar.
Om 14.00 uur nemen we afscheid van een stel gemoedelijke prima kerels die met liefde voor hun vak iets heel bijzonders maken.
We gaan op weg naar Gasselte in Noord Drente om bij Holland Natuursteen te overleggen over de natuurstenen vloer die we in de boerderij zullen toepassen. Hoewel het begin van de rit de zon volop schijnt, wordt het allengs donkerder en halverwege komt de regen met bakken omlaag. Om kwart over vier leidt Bart van de Scheer ons rond op het immense terrein. Negen gigantische loodsen vol natuursteen maken een verpletterende indruk. We hebben ons vooraf al een beeld gevormd welke steensoorten we goed willen bekijken. Uiteindelijk blijkt Belgisch hardsteen, donker gezoet, de goede keus. Het formaat van de tegels 50 x 50 cm of 60 x 60 cm is afhankelijk van de prijs. 80 x 80 cm is in ieder geval onbetaalbaar.
Tevreden rijden we weer naar het westen om de 234 km naar huis af te leggen.
Totaal rijden we vandaag 597 km en zijn om 19.40 uur weer thuis